Chúng ta đều biết rằng các công ty công nghệ luôn tìm cách tối ưu hóa lợi nhuận, nhưng đôi khi họ đi quá xa, khiến khách hàng cảm thấy mình bị lợi dụng. Hôm nay, chúng ta sẽ điểm qua ba ví dụ điển hình về cách các "ông lớn" trong ngành công nghệ đã làm khó khách hàng chỉ để kiếm thêm lợi nhuận.

Nintendo – Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đến mức gây tranh cãi

Nintendo là một trong những công ty game được yêu thích nhất, nhưng họ cũng nổi tiếng với việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ một cách cứng rắn, thậm chí đến mức gây phản cảm.

Một ví dụ điển hình xảy ra vào năm 2020, khi Nintendo gửi thư yêu cầu ngừng hoạt động một giải đấu trực tuyến của Super Smash Bros. Melee. Lý do là gì? Ban tổ chức sử dụng trình giả lập không được cấp phép. Điều đáng nói là giải đấu này được tổ chức trực tuyến do đại dịch COVID-19, khiến cộng đồng game thủ không còn lựa chọn nào khác. 

Thay vì hỗ trợ cộng đồng, Nintendo lại chọn cách "đóng cửa" giải đấu mà không đưa ra bất kỳ cách giải quyết hợp pháp nào để có thể chơi Melee online.

Không dừng lại ở đó, Nintendo còn nổi tiếng với việc xóa bỏ các dự án fanmade phi lợi nhuận và hạn chế nội dung liên quan đến game của họ trên YouTube. Năm 2013, trong khi các công ty game khác cho phép YouTuber kiếm tiền từ video chơi game, Nintendo lại chiếm toàn bộ doanh thu quảng cáo từ những video này. Sau đó, họ tung ra “chương trình Sáng tạo Nội dung Nintendo”, nhưng vì công ty lấy tới 40% doanh thu, chương trình này nhanh chóng bị phản đối và buộc phải dẹp bỏ vào năm 2018.

Amazon – Thiết kế "mê cung" để giữ chân khách hàng

Amazon được biết đến với dịch vụ giao hàng nhanh, giá cả cạnh tranh và chính sách hoàn trả linh hoạt. Nhưng đằng sau những tiện ích đó lại là một loạt chiêu trò khiến khách hàng phải trả giá.

Năm 2023, Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (FTC) đã kiện Amazon vì sử dụng dark patterns – những thiết kế giao diện đánh lừa người dùng – để khiến họ vô tình đăng ký dịch vụ Amazon Prime. Điều đáng nói là quá trình hủy đăng ký lại cực kỳ phức tạp. Khách hàng sẽ phải trải qua 4 trang, 6 lần nhấp chuột và 15 tùy chọn mới có thể tìm thấy nút "Hủy thành viên".

Nội bộ Amazon thậm chí còn đặt tên cho quy trình này là Iliad Flow, ám chỉ bài sử thi Iliad dài hơn 110.000 từ về cuộc chiến thành Troy. Điều này cho thấy Amazon cố tình làm cho việc hủy Prime trở nên khó khăn, chứ không phải là một trường hợp thiết kế giao diện kém cỏi.

Ngoài ra, Amazon còn liên tục đưa ra các lời nhắc tham gia Prime khi khách hàng thanh toán, nhưng không thông báo rõ ràng rằng họ đang đăng ký gói tự động gia hạn. Dù sau đó Amazon đã đơn giản hóa quy trình này, vụ kiện vẫn đang tiếp diễn, vì FTC muốn dùng Amazon làm bài học cảnh báo cho các công ty công nghệ khác.

Tesla – "Full Self Driving" nhưng không bao giờ hoàn thiện

Tesla, dưới sự lãnh đạo của Elon Musk, luôn là một công ty công nghệ gây tranh cãi. Một trong những vấn đề lớn nhất của họ là tính năng Full Self-Driving (FSD) – thứ được quảng cáo là sẽ biến xe Tesla thành phương tiện tự lái hoàn toàn.

Từ năm 2016, Tesla đã bán FSD dù tính năng này chưa hoàn thiện, hứa hẹn rằng khách hàng sẽ nhận được bản cập nhật phần mềm trong tương lai. Tuy nhiên, Tesla sau đó thừa nhận rằng phần cứng trên xe không đủ để chạy FSD như quảng cáo. 

Elon Musk cũng nhiều lần tuyên bố rằng FSD sẽ hoàn thiện "trong vài năm tới", nhưng đến năm 2024, xe Tesla vẫn không thể tự lái mà không cần sự can thiệp của con người. Điều đáng nói là Tesla liên tục tăng giá FSD, có thời điểm lên đến 15.000 USD. Nhưng nếu khách hàng muốn đổi sang một chiếc Tesla mới, họ không thể chuyển FSD sang xe mới – đồng nghĩa với việc họ đã chi một khoản tiền khổng lồ cho một tính năng chưa bao giờ hoạt động đầy đủ và bị mất trắng số tiền đó nếu đổi xe. Dù Tesla đôi lúc cho phép chuyển FSD trong "sự kiện đặc biệt", điều này cũng chẳng khác gì việc bán bánh McRib – xuất hiện một thời gian rồi lại biến mất.

Các công ty công nghệ luôn tìm cách tối ưu hóa lợi nhuận, nhưng đôi khi họ đi quá xa, khiến khách hàng cảm thấy mình bị lợi dụng. Từ Nintendo với cách bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cứng nhắc, Amazon với những chiêu trò dark patterns, đến Tesla với lời hứa Full Self-Driving chưa bao giờ thành hiện thực, những câu chuyện này là lời nhắc nhở rằng: với tư cách là người tiêu dùng, chúng ta cần tỉnh táo và hiểu rõ những gì mình đang trả tiền.